موسویان: تاریخ شفاهی انقلاب آن‌چنان پا نگرفته است
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۳۰۲۰۹
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، یکی از سوژه‌های مغفول در تاریخ ادبیات ایران انقلاب اسلامی است که در ۴۴ سال پیش اتفاق افتاد اما این رویداد که تاریخ را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد هنوز در فضای ادبیات نتوانسته است جایگاه خود را پیداکند. در همین باره با سید میثم موسویان نویسنده کتاب «بی‌نام پدر» که داستان اصلی‌اش در بستر انقلاب اسلامی رخ می‌دهد و در چهاردهمین دوره از جایزه جلال اثر شایسته تقدیر انتخاب شد به گفت‌وگو نشستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
موضوعات ارزشی آن‌طور که شایسته و بایسته است جایگاهی ندارند
موسویان درخصوص اینکه چرا هنوز نتوانسته‌ایم اثری شایسته و بایسته انقلاب اسلامی در قالب رمان خلق کنیم گفت: در مبحث رمان نه تنها به انقلاب اسلامی بعد از ۴۴ سال بلکه بعد از ۱۴۰۰ سال به عاشورا هم پرداخته نشده است، چرا که رمان‌ها در حیطه ادبیات خلاقه جای می‌گیرند و موضوعات ارزشی آن‌طور که شایسته و بایسته است جایگاهی ندارند. اگر ما داستان را به رمان، مستند و تاریخ شفاهی تقسیم کنیم؛ می‌بینیم که در حوزه رمان ما به موضوعات ارزشی نپرداخته‌ایم یعنی رمان‌نویسی هم برای این موضوع نداشتیم که به این موضوع بپردازد.
مانیفست حزب توده در ایران این بوده است که داستان نویس‌ها کمونیست بشوند
وی در ادامه تصریح کرد: مانیفست حزب توده در ایران این بوده است که داستان نویس‌ها کمونیست بشوند یا کمونیست‌ها داستان نویس شوند به همین دلیل شما به غیر از تعداد معدودی نویسنده، نویسنده‌ای را نمی‌بینی که چپ نبوده باشد. چپ به لحاظ سیاسی و اعتقادی. این افراد پدران داستان ایران هستند و شاگردانی را هم تربیت کردند. به هر حال دغدغه‌های ارزشی ندارند. طبیعی است، افرادی که این هنر را دارند به خاطر اساتیدی که داشتند، آموزش‌هایی که دیدند و گعده‌های ادبی که با محوریت اساتید تدارک دیده شده است.
انقلاب همه درگیر هستند و کسی نمی‌تواند روایت کند
موسویان با بیان اینکه افرادی که این هنر را داشتند دغدغه مسائل ارزشی را ندارند گفت: رمان را به سمتی بردند تا کسانی در آن رشد و متبحر شوند که دغدغه موضوعات ارزشی را ندارند چه عاشورا باشد و چه انقلاب و چه دفاع مقدس. ممکن است شما بگویید درخصوص جنگ کارهایی شده است اما من می‌گویم که در خصوص دفاع مقدس رمان کار نشده است. یعنی کاری که برای جنگ شده است روایت تاریخ است. در انقلاب همه درگیر هستند و کسی نمی‌تواند روایت کند.
تعریف کردن خاطرات جنگ تاریخ شفاهی می‌شود و نه رمان
وی در ادامه تصریح کرد: اما جنگ اینطور نیست چون درصد کم‌تری از مردم نسبت به انقلاب در آن شرکت داشتند و برگشت همین افراد و تعریف کردن خاطرات جنگ تاریخ شفاهی می‌شود و نه رمان. ما کسانی را داشتیم که خاطره‌های ناب و تجربه نشده‌ای داشتند از دفاع مقدس و زمانی که برگشتند خاطراتشان را بیان کردند و چاپ شد. این می‌شود تاریخ شفاهی و نه رمان.
نویسنده کتاب «بی‌نام پدر» با اشاره به اینکه در انقلاب اسلامی روایت کم نداریم اما کم کار شده است گفت: در این حیطه روایت کم نداریم. اما انقلاب همانند جنگ نیست. انقلاب همه درگیر بودند و کسی نمی‌تواند برای فرد دیگری تعریف کند به همین دلیل تاریخ شفاهی در حیطه انقلاب آن‌چنان نداریم. همه همسایه هم و درگیر بودیم. لذا تاریخ شفاهی انقلاب آن‌چنان پا نگرفته است.
تاریخ شفاهی انقلاب شکل نگرفته
وی در ادامه بیان کرد: حال چرا الان برای نسل‌های جدید می‌گوییم، کاش می‌توانستیم همان را هم مکتوب کنیم. یکی از دلایلی که تاریخ شفاهی انقلاب شکل نگرفته، درگیری همگانی بوده است و احساس نیازی شکل نگرفته است. اما جنگ اینطور نیست. چون ما گروهی هستیم که عده‌ای اندک از ما به جنگ می‌روند و به ما تعریف می‌کنند. اما در هر حیطه معنایی و ارزشی چه عاشورا و انقلاب و جنگ رمان‌هایی نسبت به بزرگی واقعه نداریم. پس ما نتوانستیم رمان‌نویس‌هایی تربیت کنیم که این دغدغه را داشته باشند و به اندازه‌ای که تربیت کردیم نیز محصول‌مان را چیده‌ایم اما شایسته و بایسته نبوده است.
در حیطه رمان هم همانند سایر حوزه‌های فرهنگی ضعیف عمل کردیم
موسویان با بیان این که در حیطه رمان هم همانند سایر حوزه‌های فرهنگی ضعیف عمل کردیم اظهار داشت: متاسفانه جمهوری اسلامی در طی ۴۴ سال دغدغه این را نداشته که سلبریتی مخصوص به خودش را در بلند مدت تربیت کند. ما در حیطه فرهنگی ۴۴ سال ضعیف عمل کردیم و در حیطه رمان هم همانند سایر حوزه‌های فرهنگی. الان چه تعداد هنرمند فرهنگی که شایسته و بایسته ارزش‌های انقلاب اسلامی است دارد به فعالیت می‌پردازد؟
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: انقلاب اسلامی ادبیات انقلاب اسلامی کتاب و ادبیات تاریخ شفاهی انقلاب شایسته و بایسته انقلاب اسلامی موضوعات ارزشی ۴۴ سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۳۰۲۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بدرود آقای پل استر
پل استر، نویسنده آمریکایی روز ۳۰ آوریل ۲۰۲۴ در نیویورک و بر اثر سرطان درگذشت. او متولد ۱۹۴۷ در نیوجرسی، فارغ‌التحصیل رشته ادبیات از دانشگاه کلمبیا و از نویسندگان محبوب ایرانیان بود.
محبوبیت پل استر در ایران با انتشار ترجمه رمان «سه‌گانه نیویورک» آغاز شد/ عکس: تصویر روی جلد کتاب سه‌گانه‌ی نیویورک
محبوبیت پل استر در ایران با انتشار ترجمه رمان «سه‌گانه نیویورک» آغاز شد، مخاطب فارسی‌زبان به مخاطبان نزدیک به ۴۰ کشور دیگر دنیا افزوده شد و دیری نگذشت که تب استر خوانی به کتاب‌خوان‌های ایرانی سرایت کرد. سه ناشر به طور همزمان ترجمه‌هایش را منتشر می‌کردند تا زمانی که نشر افق کپی‌رایت (حق چاپ و انتشار) آثار استر در ایران را خرید و به ناشر رسمی آثار این نویسنده در ایران بدل شد.
شخصیت استر نیز در به وجود آمدن این محبوبیت دخیل بود. او از معدود نویسندگانی است که در اوایل دهه هشتاد با نشریات ایرانی گفتگو کرد و از علاقه به مخاطب ایرانی خود سخن گفت.
،در آثار استر ترکیبی از تفکرات روانشناختی و رگه‌هایی از پوچ‌گرایی را می‌توان پیدا کرد/عکس: تصویر روی جلد کتاب «سفر در اتاق تحریر»
پل استر جنایی و پلیسی‌نویس نبود و سانتی‌مانتالیسم در آثارش دیده نمی‌شد. او در عین ارائه نثری منحصربه‌فرد، ردپای ژانر جنایی و کارآگاهی را به رمان پست‌مدرن گشود. نثر او همواره به تعلیق، مفاهیم فلسفی، پرسشگری در باب مسائل بی‌پاسخ انسان معاصر آغشته است.
ترکیبی از تفکرات روانشناختی و رگه‌هایی از پوچ‌گرایی را نیز می‌توان در آثارش یافت که بخشی از آنها برگرفته از زندگی واقعی خود اوست. به غیر از «بخور و نمیر» و «اختراع انزوا»، رمان پست‌مدرنیستی «سفر در اتاق تحریر» آشکارا نمونه این جنبه از سبک نوشتاری اوست که خود استر در گفتگویی اشاره می‌کند: «گویی پیرمرد داستان خود اوست که شخصیت‌های سایر کتاب‌ها و داستان‌های قبلی‌اش به سراغش آمده‌اند و درحالی‌که خود را دربرابر آنها بی‌دفاع می‌بیند، باید دربرابر سرنوشتی که برایشان رقم زده است به آنها پاسخگو باشد».
نخستین بار سال گذشته سیری هاستودت، همسر و نویسنده همکارش اعلام کرد که پزشکان تشخیص داده‌اند استر به سرطان مبتلا شده است
عکس: سالن کنسرت نایت در ۲۱ فوریه ۲۰۱۷در میامی، فلوریدا
استر در فیلمسازی نیز طبع آزموده و دو فیلم را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد. رسانه‌ها غالبا او را سوپراستار ادبی و از فوق‌العاده‌ترین نویسندگان آمریکایی نامیده‌اند.
از پل استر به فارسی کتاب‌های بخور و نمیر (دست به دهان)، کشور آخرین‌ها، کتاب اوهام، شهر شیشه‌ای، مون پالاس، اختراع انزوا، هیولا و… را خوانده‌ایم. هرچند برخی آثار متاخر او در ایران امکان ترجمه و انتشار پیدا نکرد اما الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان و داستان‌نویسان بود و افراد زیادی را به سوی رمان خواندن سوق داد.
روزنامه نیویورک تایمز سه‌شنبه، ۱۱ اردیبهشت به نقل از یکی از دوستان استر نوشت که او در خانه‌اش در بروکلین نیویورک درگذشت.
نخستین بار سال گذشته سیری هاستودت، همسر و نویسنده همکارش اعلام کرد که پزشکان تشخیص داده‌اند به سرطان مبتلا شده است.
او دنیای بدون قصه را باور نداشت و تخیل را بخشی از واقعیت می‌دانست، و نویسندگی را «جنونی» توصیف کرد که «در جوانی به جان بعضی‌ها می‌افتد و اگر آدم این بیماری نباشند رهایشان می‌کند».
طی دو دهه اخیر کمتر نویسنده آمریکایی در ایران به شهرت و محبوبیت استر رسیده است. می‌توانم به جرات او را نویسنده‌ای سیاسی بنامم که به غیر از موضع‌گیری‌های صریح کلامی در باب موضوعات سیاسی روز دنیا، آثار مکتوب خود را نیز از این حیث بی‌نصیب نگذاشته است.
بدرود آقای پل استر و برای تمام روایت‌هایی که برایمان ساختید، سپاسگزاریم
«سانست پارک» یکی از سیاسی‌ترین رمان‌های اوست که در آن به غیر از پرداختن به تبعات انتخاب فردی نظیر اوباما در آمریکا، به موضوع سانسور آثار نویسندگان و تهدید و حبس آنها نیز پرداخته است.
او در سال ۲۰۱۷ رهبری اپوزوسیون نویسندگان علیه «دونالد ترامپ» و مدیریت گروه دفاع از آزادی بیان را در مرکز «پن» آمریکا بر عهده گرفت.
استر در کتاب سانست پارک نوشت: «در فکر نوشتن مقاله‌ای هستم، درباره اتفاق‌هایی که نمی‌افتد، زندگی‌هایی که سر نمی‌گیرد، و دنیاهای سایه‌واری که درست به موازات دنیایی که واقعی می‌پنداریم درگذر است.»
بدرود آقای پل استر و برای تمام روایت‌هایی که برایمان ساختید، سپاسگزاریم.
نویسنده: مهسا ملک‌مرزبان؛ مترجم/ منبع: بی بی سی
کانال عصر ایران در تلگرام
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان